An important letter wrote by Professor Habtegiorgis, to BBC reporter who defaming our great king Minilik, please read

WEDNESDAY, 31 AUGUST 2011

PROF. HAPTEGIORGIS CHURNET'S OPEN LETTER TO MRS SHELL

An open letter to:

Mrs. Sandy Rowoldt Shell
African Studies Library
UCT Libraries
University of Cape Town
Rondebosch 7701
Western Cape, South fricamailto:AfricaSandy.shell@utc.ac.za>
mailto:AfricaSandy.shell@utc.ac.za>
Sandy.shell@utc.ac.za>http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-14357121.

Dear Mrs. Shell,

I read part of the story in which you tried to defame Emperor Menelik II as a “greatest slave entrepreneur.” Though it might have escaped you, by defeating an invading European power Emperor Menelik II has saved millions of people from being enslaved by Europeans. Moreover, within his country historians know that he wrote letters opposing slave trade to his subordinate chieftains.A famous letter which he wrote, but is perhaps unknown to you, is the one when he admonished an Oromo chief from being a “fengay,” a person disuniting family members for the purpose of selling some as slaves. The letter he wrote was to the Oromo chieftain, Aba Jiffar of Jima, in which Emperor Menelik asked him to stop selling his brethren. These are facts. Yet, a variety of indentured services within Ethiopia lasted for years.A group raiding another might have involved wholesale dislocations of one form or another. We also know that as I write European, Asian and other women are sold as sex slaves and for other services within their countries and to foreign lands. Indeed to the extent that there are buyers there will be sellers. It is a sad, sad, and dangerous world out there.

Mrs. Shell, according to your report, 204 young and old Oromo Ethiopians were sold for a few bushels of maize to Yemen on September 16 ,1888, but were freed and transported to South Africa. Indeed, the plight of the Ethiopians as apparently described by missionaries is sad and ugly, and we are all ashamed by it. Yet, you tell your reader that Emperor Menelik ruled from 1889-1913. Mrs. Shell, what happened before Menelik became Emperor?Why are you fixated on Emperor Menelik?

Mrs. Shell you reported that seventeen of the freed children returned to Ethiopia, bless their souls, while others stayed. For example, Mrs. Bisho Jarsa was married and stayed in South Africa as a teacher.We are all proud of Bisho Jarsa’s service to humanity. Mrs. Shell you wrote “She had been orphaned with her two brothers, as a result of the drought and disease that swept through Ethiopia in 1887, and left in the care of one of her father's slaves.” For reference, see URL:

Mrs. Shell, do you suppose that Emperor Menelik sold a slave to Bisho’s father who cared for her after she was orphaned? Because the slavery to Yemen occurred in 1888, you apparently assumed that Menelik was the slave trader. Where is the evidence for your defamatory assumptions?Where did you reconcile the labor relations, political history and governance of the late 19th century before showering us with your bombastic accusations?Indeed, central governance in Ethiopia is said to have started by Emperor Menelik II; but how successful was that effort prior to the 1896?

About a decade after the 1888 alleged slave trading to Yemen, a European army tried to penetrate deeper into Ethiopia.Menelik galvanized all Ethiopians irrespective of religion, region or origin to march in defense of the motherland, and the invading European army was decimated in a day’s battle at Adwa. The relatives of Mrs. Bisho Jarsa in Ethiopia and all others likely participated in the route of the invading European Army.All, including the families of people who might have been sold as slaves shared in that struggle and owned the sweet victory against a European army. As is often said some white persons live to refight the 1896 war of Adwa. Mrs. Shell, your unsubstantiated story of Emperor Menelik as the "greatest slave entrepreneur” cannot defame Emperor Menelik II, the pride of black people the world over. Your unsubstantiated allegation is a mark of poor scholarship on your part, on the part of your advisors and your department for allowing such shoddy work in a futile attempt to soil the name and fame of a giant. The BBC ought to be ashamed for broadcasting such shameful and unsubstantiated claim of yours.



Yours,
Habte Giorgis Churnet
8/29/2011

When dictatorship is a fact, revolution becomes a right. Victor Hugo

                                               ሁለተኛው ሕዝባዊ አብዮት

በአገራችን ለውጥን ስንመኝ ታሪካዊ ስርነቀል ለውጥን ለማምጣት በግንፍል የተነሳውን የየካቲት 1966 አብዮት ሳናነሳ ልናልፍ አይቻለንም። በቅድመ የካቲት የነበሩ አብዮታዊ ሁኔታወችን ዛሬ ላይ ሆነን ከተዋነያኑ ግምጋሜ ጋር ስናነጻጽር፣ ዛሬስ የተሻሉ ሕሊናዊና ድርጅታዊ ሁኔታወች አሉ ወይ ብለን እራሳችንን ልናይ እንገደዳለን።

በ1966 መባቻ የዚያ አብዮታዊ ትውልድ ታጋዮች በጊዜው እንዲህ እንደዛሬ በቅራኔ ተውጠው የእርስ በርስ ፉክቻ ላይ በነበሩበት በአገሪቱ ውስጥ ለአንዣበበው አብዮታዊ ማእበል የተለያየ ትንባየ ነበራቸው። ለምሳሌ ከአውሮፓ የተማሪ መሐበር የተወለደው መኢሶን ምንም እንኳን አገሪቱ ውስጥ ሰላማዊ ሰልፋና የስራ ማቆም እንቅስቃሴወች በጎመራበት ወቅት ለውጥ አይቀሬ ነው ብሎ ቢያስብም። በአንድ በኩል ሰሜን አሜሪካ በውስጠ ድርጅት የመስመር ጉዳይ፡ በሌላ በኩል በውጭ ከኢሕአፓ ጋር በነበረው ያለመግባባት ተወጥሮ አንድ ነገር መስራት አልቻለም ነበር። በማለት የድርጅቱ መሪ የነበሩት አንዳርጋቸው አሰግድ በአጭር የተቀጨው መጸሐፋቸው ይናገራሉ። በሌላ በኩል ደግሞ አቶ ከፍሉ ታደሰ በጻፉት ያ ትውልድ ቅጽ 1 ፔጅ 84 አለም አቀፍ የኢትዮጵያ ተማሪወች ማሕበር ፌደሬሽን ተመስርቶ የመኢሶን አባላት ስላልወደዱት በአውሮፓ ተወስነው ከፌደሬሽ ከለቀቁ በኋላ። በርሊን ላይ ብርሐነ መስቀል እረዳና ሐይሌ ፊዳ ተገናኝተው ብርሐነ በማነኛውም ጊዜ ሕዝባዊ አመጽ ሊነሳ እንደሚችል ሲጠቅስ፣ ሐይሌ በሰጠው ግምገማ፣ በ25 አመትም አይነሳም ብሎ ነበር ይላሉ አቶ ክፍሉ። ይህ የሁለቱ መሪወች ግምገማ በ1973 እ.ኤ.አ መሆኑ ነው። መኢሶን በአፍላው የአብዮት ሰአትም ቢሆን ኢሕአፓን ለምን የትጥቅ ትግል አልክ በማለት ከመወረፍ ባሻገር፣ መንቃት መደራጀት፣ መታጠቅ፣ ከሚል ካአፍ ያላለፈ መፈክር ብቻ በማቀንቀን ከደርግ እስከተባረረበት ቀን ለስርነቀል ለውጡ በጎ አስተዋጸኦ አልነበረውም ይላሉ የሚተቹት። ያብቻ አይደለም ባፈሙዝ ሐይል የአብዮቱን ፍሬ ነጥቆ ከቀለበሰው ወገን በመቆምም ታሪካዊ ስህተት ፈጽሟል።

የየካቲት 66 አብዮት ይዟቸው የተነሳቸው መሰረታዊ የለውጥ ጥያቄወች በዚያኑ ማግስት እራሱን ጊዜአዊ ብሎ ባሰባሰበ ወታደራዊ ቡድን ተጠልፈው እንደከሸፉና፣ አብዮታውያኑና ሕዝቡ በቅድመ አብዮት ጀምሮ የዘመሩለት የእኩልነት፣ የመብት፣ የዴሞክራሲ ጥያቄወች ምኞት ሆነው ቀርተዋል። በአንጻሩ የደም ዘመንንና ቅልጥ ያለ ፋሽስታዊ አንባገነ የነግሰበት ሁኔታን ፈጥሯል። ድህረ የካቲት የሕዝብ ምኞት ቀቢጸ ተስፋ ሆኖ ሐዘንና እንጉርጉሮ የተተኩበት ነው የሆነው።
ዛሬም እንደትናንቱ አገራችን የለውጥ እርጉዝ የሆነች ናት። ዛሬም እንደትናንቱ እርሐብ ዳግመኛ በአገሪቱ ተንሰራፍቷል። ዛሬም እንደትናንቱ የኑሮ ውድነት በከፋ መልኩ ጣራ የነካበት ሁኔታ ነው። ዛሬም እንደትናንቱ ሕዝብ ተስፋው ቢስ የሆነበትና አገሪቱ ለተወላጅ ዜጋዋ የምድር ሲሆል እንድትሆን የተፈረደባት የሚመስል ሲሆን፣ ትቂት መንደርተኞች ደግሞ ከሚሊዮኖች አልፈው ቢሊዮኖችን የሚቆጥሩበት ነው።

በ1966ቱ አብዮት ወታደራዊ ደርግ በስልጣን የነበሩትን ንጉሰ ነገስት ለማጋለጽ ቤተሰቦቻቸውና እርሳቸው በስዊዝ ባንክ ይህን ያክል ገንሰብ ዘርፈዋል በማለት ነበር የሕዝቡን እንቢታ የጨመረው። ዛሬ ቁጥረ ብዙ የመንደር ነገስታት በአውሮፓ፣ በአሜሪካና በእስያ ባንኮች መጠነ ሰፊ ነዋይ ሸሽገዋል። ልጆቻቸውን በማስወጣት በአዎሮፓና በአሜሪካን የትምሕርት ተቋማት የሚያስተምሩበት ሁኔታ ፈጥረዋል። በአንጻሩ ዜጎች ልጆቻቸውን በቀን አንድ ጊዜ መመገብ የማይችሉበት ጊዜ ሆኗል። ይህ አገርን አይን ያወጣ ዘረፋ በነዚህ ስልጣን ላይ ባሉት ገዥወች ብቻ ሳይሆን ለነሱ ላደሩ ወሬ አመላላሾች በአውሮፓና አሜሪካ ነዋሪ ለሆኑም የትርፍ እኩል ሽርክናና ገንዘብ በመስጠት ያስነግዳሉ። መሬትና የተወረሱ ቤቶች የነጻ ስጦታ በቆአሚ ንብረትነት መልክ ይሰጣል። የአገሪቱ የንግድና የልማት ባንክ በዚሁ የዘረኛ ቡድን ሙሉ ቁጥጥር ስር በመሆኑ በውጭና በውስጥ ላሉ አጫፋሪወችና፣ ነገር አመላላሾች የባንክ ብድርን ደንብ ባላሟላ ገንዘብ በብድር መልክ በመሰጠት ሳይመለስ የውሃ ሽታ ሆኖ የሚቀረው መጠነ ሰፊ ያገር ሐብት ነው። በቅርቡ በአለማቀፉ ባንክ (World Bank) የቀረበ ግምት በየአመቱ በአንባ ገነን መንግስታት ስር ካሉ ድሀ አገሮች ከ$20-$40 ቢሊዮን ብር በአመት እየተዘረፈ በተለያዩ የአውሮፓ፣ እስያና አሜሪካ ባንኮች እንደሚቀመጥ ተጠቅሷል። አንባ ገነን ገዥወች በነዋይና በስልጣን የደነቆሩ በመሆናቸው፤ የያዙት ስልጣንና ዘረፋ ፍጹማዊ አድርገው ይቆጥራሉ። በመሆኑም ከጎናቸው አንዱ ሲወድቅና ወደፍርድ ሲቀርብ እያዩ በነሱ የማይደርስ ሆኖ ይታያቸዋል። የፊሊጲኑ አንባ ገነን ፈዲናንድ ማርቆስ ወርዶ ሕዝብ በመረጠው መንግስት ሲተካ ስልጣኑን ብቻ ሳይሆን የሸሸገውን ገንዘብ ጭምር ከአዎሮፓ ባንኮች ከወጭ ቀሪ $684 ሚሊዮን ከ1986-2003 ተመልሷል። ይህ ገንዘብ በባንኮች ተጭበርብሮና ተጎርዶ ተጎራርዶ ለአንባ ገነኑም፣ ላገርና ለሕዝብም ሳይሆን ባእዳን ከአስቀሩት የተረ ነው። የናይጀሪያው አባቻ የሸሸገው ከወጭ ቀሪ መልስ $700 ሚሊዮን፣ የፔይሩ ሞንተሲኖስ $92 ሚሊዮን፣ የሜክሲኮው ሳሊና $74 ሚሊዮን፣ ሞቡቱ ኮንጎ $6.7፣ ዱቫሊየር ሐያቲ $5.7 ሲሆን የጋቦን አሊ ቦንጎ፣ አይቬሪኮስት ሎረንት ብግቦ፣ ቤን አሊ ቱኒዚያ፣ ሙባረክ ግብጽ ገና ያልታወቀ ነው። አሁን ደግሞ የሊቢያው ጋዳፊ፣ የየመኑ አሊ አብዱል ሳላ እና የሲሪያው ባሽር አሳድ ገና ያልተጠቀለለ ጉዳይ ነው። ቀጣዩ የኛው ጉድ መለስ ዜናዊና ተከታዮቹ እንደሚሆኑ በበኩሌ አልጠራጠርም።

ለውጥ የሚሹ ሁኔታወች

ከላይ እንደጠቀስኩት ሕዝባዊ አመጽ የሚነሳው ሰፊ የቅስቀሳ ስራ በማካሔድ አይደለም።፡ወይንም ጠላት የሰራውን በጽሁፍና በሌሎች መገናኛወች በማጋለጥ ሊሆን አይችልም። ለዚህ ዋነኛ ምክንያቱ፤ ሕዝባችን እንዲህ ካሉ የመገናኛ አውታሮችና፣ ኤሌክትሮኒክስ እንደ ፌስቡክ፣ ወይም የድህረ ገጽ ዜናወች የራቀ በመሆኑ ሲሆን። ብሶት ግን ከማነኛውም በላይ ቤንዚን ነው። ሕዝብ ቤተሰቡን ማስተዳደር ሲሳነው። ኑሮ ሲወደድ። የእቃወች እጥረትና የገንዘብ አለመኖር ዋናወቹ ናቸው። የካቲት 1966 የተወለደው እነዚህ መሰል ችግሮች ተደራርበው ሕዝብ ሊሸከማቸው ባለመቻሉ ነበር። የወሎ ድርቅ ከተሜውን መቀስቀሻ ነው የሆነው። ዛሬ 6 ሚሊዮኖች ተርበዋል። ዋጋ ንሯል። ወይንም ድሐ በልቶ አያድርም። ስራ አጥነት አገሪቱን አጥለቅልቋል። ከዚያ ብሶ የባለስልጣናቱ ንቅዘትና አድላዊ የሆነው ስርአታቸው ከምን ጊዜውም በላይ አስከፍቷል። ተቃውሞው በሌሎች ክልሎች ብቻ ሳይሆን፤ ሕወሐት ተፈጠርሁበት በሚለው ክልልም ጭምር መሆኑ ለነባራዊ አዲስ ሁኔታ ልዩ መልክ አላብሶታል። እነዚህ ሁኔታወች በማነኛውም አልባሌ ጊዜ የሕዝብ አመጽ ሊያስነሱ ይችላሉ። በሰሜን አፍሪካ እንዳየነው፣ አሁንም በመካሄድ ላይ እንዳለው፣ ብሶት ያነሳውን እምቢተኝነት ሊመልስ የሚችል ሐይል እንደሌለ ተረድተናል። ለዚህ ግን ዳግም ከከሸፈው አብዮታችን ትምህርት ልናገኝ ይገባል። መሪ ከማነኛውም በላይ ያስፈልጋል። ዛሬ ሊከተል የሚችል ፈቃደኛ ሞለቶ በተረፈበት ጊዜ አንድም እንኳን መሪ ሊሆን የሚችል ስብስብ ወይም ግለሰብ ኤሊቶቻችን ሊፈጥሩ ባለመቻሉ፤ መከራችን ቀጣይ ሆኗል። ይህን የመሪ እጥረት ባለፈው ምርጫ 1997 ተመልክተናል። ሕዝብ ለመስዋ’እትነት ቆርጦ በተሰለፈበት ጊዜ መሪ ሆነው ብቅ ያሉት የገዥው ክፍል ድብቅ ሰላዮች ነበሩ። የዩኒቨርስቲ ተማሪወች ወጠው የሕዝብ ድምጽ ይከበር ብለው ሲሰለፉ፣ በጊዜው ተራ በተራ በመውጣት እኛ የለንበትም በማለት ወጣቱን ለአደጋ አጋልጠዋል። መሪ ነን ብለው የተሰለፉት ከፊሎቹ መዳረሻቸው ሲጠፋ ትቂቶቹ በመብራት ተፈልገው ይህን አመጽ አልጠራንም በማለት የሰላማዊ አመጽ እርሾ ሊሆን ሰማእት ወጣቶችን ደመከልብ አድርገዋል።

ዛሬስ መሪ አውጥተናልን?

ከላይ የተጠቀሱት የአገሪቱ ህሊናዊ ሁኔታወች፣ ከተጨባጩ አስከፊ ሁኔታ ጋር የተስማሙበት ቢሆንም። የሕዝብ ፈቃደኝነት በሰፊ መኖሩን ባንጠራጠርም። አስተባብሮ ዳር ሊያደርስ የሚችል ሐይል መፍጠር ግን አልቻልንም። ዛሬ ተደራጀን የሚሉት ከፊሎቹ ሐይል ፍለጋ ወደ ደመኛ ጠላታችን ሻብያ ያንጋጠቱበት ሁኔታ ተፈጥሯል። እነዚህ ስብስቦች የኢትዮጵያን ሕዝብ አላመኑም ወይንም አልተማመኑበትም። ብሎም ኢትዮጵያዊ አይደለሁም የሚሉትን ሻብያ እንደለገሳቸውም እየተስተዋለ ነው። የነዚህ ሐይሎች አገሪቱን እንደአገር ከማይቀበሉ ጋር መሰለፍ ደግሞ ከፍተኛ የሕዝብ ስጋት ፈጥሯል። የተማረው ክፍል በውጭም ሆነ በውስጥ በዝምታ ድባብ ውስጥ ወድቋል። ሕዝብን ለማስተማር ወይንም ከፉ ከደግን ለማሳየት ሳይሆን፤ ዝምታው ፍርሀት ለመሆኑ መጠራጠር አንችልም። በአንድነት ጎራ ተሰልፈናል የሚሉት፤ ምንም እንኳን ሰፊ ድጋፍ ቢኖራቸውም በግለሰባዊ ቂምና በቀል ተተብትበው አንድ ሐይል መሆን ተስኗቸዋል። ጸረ አንድነቱ ጎራ ሲጋልብባችውም፤ ድጧቸው እንዲያልፍ ተመቻችተው ይጠብቁታል። ትቂቶቹ የእርስ በእር ሽኩቻውን እንደትግል ሳይቆጥሩት አልቀሩም።

ሁለተኛው የኢትዮጵያ አብዮት

ከላይ የዘረዘርሁት ነባራዊ ሁኔታ እንደተጠበቀ ሆኖ አገራችን ዳግም አብዮት አርግዛለች። ሕዝባችን ልክ እንደዛሬ 40 አመቱ ገንፍሎ በየትኛውም ጊዜ ሊነሳ ይችላል። ትንቢት ሳይሆን እውነተኛ አለማቀፋዊ ሁኔታወች ከውስጡ ጋር ተመቻችተዋልና። ለአርባ አመታት ሰጥ ለጥ አርጎ የገዛው ጋዳፊ ሊያምን የማይችለው ቁጣ ገጥሞታል። ለ30 አመት የልእለ ሐይሉ የበኩር ልጅ ሆኖ የኖረው ሙባረክ በአንድ ጀንበር ተወርውሮ ዛሬ ከሞት አልጋው ጋር ለፍርድ ቀርቧል። ዙሪያ ገብ ያለውን መዘርዘር አይገባም። በተግባር እየታዘብንነው። አሜሪካውያኑ አሊ አብዱላህ ሳልህ ሳይቀር ከድተውታል። አሊ አብዱላ በደቡባዊ አረቢያ ዋና የአልቃይዳ መናኸርያ በሆነችው አገር የመን ውክልና የነበረው ታማኝ ሰው ነበር። መሆኑ ግን ከሕዝ ቁጣ ሊያተርፈው አልቻለም። መለስ ዜናዊ ይህን አለማቀፋዊ ለውጥ ጠንቅቆ ያውቃል። ብርቱ ሐይል የፈነቅለኛል ብሎ ግን አያምንም። ያው እንደሁሉም አንባ ገነኖች ግብዝ ነውና። ምንም እንኳን እውነትነት ቢኖረውም። ወይንም የተቃዋሚው ሐይል ላለመስማማት የተስማማ ሆኖ ቢገኝም። የሕዝ ብሶት አድሮ ውሎ አደባባይ መውጣቱ አይቀሬ ነው። የሚከተለውም ሙባረክን ያስታውሷል።

በግብጽ ተመሳሳይ ሁኔታወች ነበሩ። ይህን ስል ተቀናቃኙን ጎራ አስመልክቶ ማለቴ ነው። የእስላም ወንድማማቾች ድርጅት ከ 1950 ወቹ ጀምሮ የስርአት ለውጥ ለማምጣት ታግሏል። ከግማሽ ምእተ አመት በላይ መታገሉ ግን ድል አላጎናጸፈውም። ፈጥኖ የደረሰው የአንድ ወር ሕዝባዊ አብዮት ግን ከተቃዋሚውም ሆነ ከገዥው ፍላጎትና ምኞት ባለፈ ጠራርጎት ሄደ። የኛ ተቃዋሚወችም በተለየም በአገር ውስጥም ሆነ በውጭ ያሉት ከወዲሁ ሕዝብን ለመምራት ካልተዘጋጁ በሰሜን አፍሪካ ያየነው በኛም አገር መደገሙ አይቀሬ ነው። ተቃዋሚ ስል በአገሪቱ አንድነትና ሉአላዊነት የሚያምኑትን ማለቴ ነው።

ሌላው የተቃዋሚወች አይነትና አላማወች

በአገራችን የተደራጁና የተዘጋጁ የአንድነት ሐይሎች የመሪ ቦታውን መያዝ ካልቻሉ፤ ብሶት ቀስቅሶት የሚነሳ ማነኛውም ለውጥ ሕወሐት/ኢሕአዴግን በሚመስሉ ሐይሎች ይነጠቃል። አገሪቱም ከሳት ወጦ እረመጥ እንዲሉ ወደ ሌላ ጠባብ ቡድን ልትሸጋገር ትችላለች። ይህ ተንባይ አይፈልግም። ኦነግና አብነግ በአገራችን ዋና ጠላት ታጅለውና ተደራጅተው የሚንቀሳቀሱ ሲሆኑ። አንድም ከሕወሐት (ወያኔ) የተለየ አቋም የላቸውም። በፖለቲካ ፕሮግራማቸው ትግላቸው አልፋና ኦሜጋው የአቢሲኒያን (የኢትዮጵያን) ቅኝግዛት የማስወገድ ነው። ይህን አደገኛ እቅዳቸውን ሰሞኑ ከግንቦት 7 ጋር በሚያደርጉት የጋራ ሕዝባዊ ስብሰባወች በተሻለ ቋንቋ ያቀርቡታል። በአትላንታ፣ በቨርጅኒያ፣ በሐምበርግና በሎንደን በተደረጉ ስብሰባወች። ኦነግ የሚታገለው ለሕዝበ ውሳኔ መሆኑን ተደጋግሞ በአመራሮቹ ተነግሯል። ይህ ቃል በአቶ አንዳርጋቸው ጽጌ፣ በዶክተር ጌታቸው በጋሻውና በዶክተር ብርሐኑ ነጋም ተደግሟል።

ሕዝበ ውሳኔ ታሪካዊ ይዘቱና አመጣጡ በኢትዮጵያ

Referendum (ሕዝበ ውሳኔ) በአገራችን ለመጀመሪያ ጊዜ የተደረገው በኤርትራ ሲሆን ይኸውም የተባበሩት መንግስታት ተወካዩን ልኮ ባረጋገጠው መሰረት በአውሮፓ አቆጣጠር ከማርች እስከ ሴብቴምበር 1952 ነበር። የአንድነቱ ጎራ በሰፊ ድምጽ አቸንፎም ኤርትራ በፌደረሽት ተጨመረች። ሁለተኛው በመለስ ዜናዊ ይሁንታ ነጻነት ወይንም ባርነት የሚል ሁለት ምርጫ ለኢርትራ ሕዝብ ቀርቦለት እንደአውሮፓ አቆጣጠር በ ሜይ 24፣1992 የተካሔደው አመጻዊ ተግባር ነበር።

ዛሬ ከ40 አመታት በላይ ከፊል ኢትዮጵያን ለመቁረስ የታገሉ ሐይሎችም ሕዝበ ውሳኔ ይሰጠን ሲሉ መቆየታቸው ይታወቃል። በዋና አላማነት የሚወስዱት ኦነግ፣ አብነግና የሲዳሞ ነጻ አውጭ ድርጅቶች ናቸው። ትግላቸውን መሰረት አደረግን የሚሉት በጸረ የኢትዮጵያ ቅኝ ግዛት በመሆኑ። የሕዝበ ወሳኔው አላማና ግብ ከአቢሲኒያ (ኢትዮጵያ) ቅኝ ግዛት ለመላቀቅ መሆኑን አደረጃታቸውና፣ የፖለቲካ ግባቸው ገላጭ በሆኑ ድሕረ ገጾች አሳውቀዋል። ሆኖም ምርጫ 1997 እንዳሳየን የተባሉት ድርጅቶች እንቆምለታለን የሚሉት ወገናችን በዚያ ምርጫ በኢትዮጵያ አንድነት እናምናለን ያሉትን የዘር ድርጅቶችን እንኳን ሊመርጥ አልፈለገም። በተቃራኒው አንድ ሕዝብ አንድ አገር በዴሞክራሲ ብሎ የተንቀሳቀሰውን ቅንጅትን መርጦ ነበር። ከላይ አሁንም የመገንጠልን ጥያቄ ይዘው የሚንቀሳቀሱት ድርጅቶች፡ ከሌላው ጊዜ በተሻለ ተባባሪ በማግኘታቸው በየከተሞች እየተንቀሳቀሱ ኢትዮጵያውያንን የማግባባቱን ፖለቲካ ተያይዘውታል። ለዚህ እንቅስቃሴ ግንቦት 7 የተባለው ድርጅት አንቀሳቃሽ ሞተር ሆኖ እያገለገለ ነው። ሁለቱ የዚህ ድርጅት አመራር አባላት 1991 ዓ.ም ወያኔና ሻብያ እንዲሁም ኦነግ አዲስ አበባን በተቆጣጠሩበት ወቅት ከነበሩበት የውጭ አገራት ተመልሰው አገር ገብተው ነበር። አቶ አንዳርጋቸው በወያኔ አገዛዝ ተማረርሁ ብለው እስከለቀቁበት ጊዜ ድረስ ባአዴን በተባለው ድርጅት ስር ሆነው የአዲስ አበባ ከተማ ተቀዳሚ ከንቲባም ነበሩ። ሐሜት ይባል ወይንም ለአገር መቆርቆር፣ ብዙ ወገኖች አሁን ከኦሮሞ ነጻነት ግንባርና ከኦጋዴን ግንባር ጋር የሚያደርጉት የማስተዋወቅ ዘመቻ በጥርጣሬ ይመለከቱታል። ከሁሉም በላይ ከመቶ አለቃ አያልሰው ደሴ ጋር በተደረገ ክርክር የነዚህ የነጻ አውጭ ድርጅቶችን አቋም መደገፋቸው ቁጥረ ብዙ ኢትዮጵያውያንን ማሳሰቡ አልቀረም። 1991 ወያኔን ደግፈው መግባታቸው አላማውን ስለሚጋሩ መሆን አለበት፣ አሁንም ከወያኔ ተጣሉ እንጅ ከአላማው ችግር የለባቸውም የሚል እምነት በሁሉም ልቦና ገብቷል። አቶ አንዳርጋቸው ሕዝበ ውሳኔን የሚደግፉ መሆናቸውን በክርክሩ አልደበቁም። በተመሳሳይ በአሉላ አባነጋ የፓልቶክ መወያያ ዶር ጌታቸው በጋሻው ከዶክተር አረጋዊ በርሔ ጋር በነበር ውይይት የነዚህ የነጻነት ግንባሮችን የሕዝበ ውሳኔ ጥያቄ እንደሚደግፉ አስታውቅቀዋል። ሁሉም የዚህ ድርጅት መሪ አባላት ዶክተር ጌታቸውን ዝጨምሮ የአንድነት ሐይል የሚባል የለም። ቢኖርም ከዚህ ግባ የሚባል አይደለም በሚል በጽሁፍና በቃል ተናግረውታል። በዚህ መልክ እነዚህ ግለሰቦችም ሆኑ ድርጅታቸው ወዴት እየሄዱ መሆናቸውን ለማወቅ የፖለቲካ ሳይንስ ምሁር አይፈልግም። ባጭሩ በየአደባባዩ በኩራት ያሉበትን ሰልፍ እያሳዩ ነው። እንዴው ለግንዛቤ ግንቦት 7 ኢትዮጵያዊ ስም አልተላበሰም ይሉ የነበሩ ወገኖች፤ ጥርጣሬአቸው ቀደም ቢልም አለመሳሳታቸውን እያየን ነው።

ማጠቃለያ

ከምንጊዜውም በላይ አለማቀፍና አገራዊ ሁኔታወች ከተስማሙበት ጊዜ ላይ ደርሰናል። ለውጥ ባገራችን ለመምጣቱ መጠራጠር የለብንም። ሆኖም ለውጡ የማይቀር ከሆነ የለውጥ መሪና ሐዋርያ እንፈልጋለን። ያም ቢሆን በአንድ ጀንበር ሊፈጠር አይችልም። እንዳለፈው አብዮት ዛሬም ከዳር የሚጠብቅ ነጣቂ፣ ከምእራቡ ስጋት ጋር ተጨምሮ በዝግጅት ላይ ነው። ኢትዮጵያን ለማትረፍና የሕዝብ ምኞትን እውን ለማረግ ጊዜው አሁን። ለዚህች አገር የታገሉና መስዋእትነትን የከፈሉ በረባና ባረባው የሌለ ልዩነታቸውን አቁመው ይተባበሩ። አልያ ሁሉን ለመፈጸም የማይሳነው ዳግም ሁለተኛውን ወያኔ ሊተካ ይችላል።

ድል ለኢትዮጵያ ሕዝብ!!
አንድነት ሐይል ነው!!
bhunegnaw@aol.com

ጋኖች አለቁና ምንቸቶች ጋን ሆኑ

               የአለቃ አጭር ታሪክ  ተዘጋጀ በዳንኤል አበራ 2000 አ.ም.

ከህይወት ታሪካቸው ስንጀምር አንዳንዶች የአባታቸው ስም ደስታ ተገኝ ነው ሲሉ አንዳንዶቹ ደግሞ ገብረ ማርያም ነው ይላሉ። ምናልባት አንዱ የአለም ሌላው ደግሞ የክርስትና ስማቸው ሊሆን ይችላል። የተወለዱት በደቡብ ጎንደር ሀገረ ስብከት በድሮው የደብረታቦር አውራጃ ፎገራ ወረዳ፤ ናብጋ ጊዮርጊስ በተባለው ቦታ በ1814 ዓ .ም ነው። የመጀመርያ ትምህርታቸውን በአካባቢው ከቀሰሙ በኃላ ወደ ጎጃም ተሻግረው ቅኔን ተቀኙ። ከዚያም ወደ ጎንደር ከተማ ተመልሰው ከመምሕር ወደ አብ ወልደ ማርያም ጽዋትወ ዜማ፤ ከባሕታዊ ገብረ አምላክ አቋቋም፤ ከዐቃቤ ስብሃት ገብረ መድሕን ትርጓሜ መጽሐፍትን እንዲሁም ድጓን ተምረዋል። በዚህ የሰፋ እውቀታቸው የተነሣ በ26 ዓመታቸው ጎንደር ሊቀካህናትነት ተሾመው ነበር። በዚህም ሹመት ለሰባት ዓመት ማገልገላቸው ይነገራል። በፍትሐ ነገሥት ሊቅነታቸው ደግሞ በዳኝነት እየተሰየሙ አገልግለዋል። አለቃ ገብረ ሐና ጨዋታ አዋቂነታቸው እየታወቀ የመጣው በዚህ ወቅት ነበር። በዚህም እውቀታቸው የትንሹ ዓሊ አጫዋች ሆኑ። አጼ ቴዎድሮስ ሥልጣኑን ሲይዙ አለቃን በቤተ መንግሥት አገኟቸው። አለቃ የቤተ መንግሥቱን ሰዎች በቀልዳቸው ሸንቆጥ ስለሚያደርጉ መስማማት አልቻሉም ነበር። እንዲያውም ዐጼ ቴዎድሮስ «ገብረ ሐና ፍትሐ ነገስቱን ጻፍ፤ ፍርድ ስጥ .. ገንዘብ ያውልህ፤ ቀልድህን ግን ተወኝ።» ሲሉ ተናግረዋቸው ነበር ይባላል። አለቃ ግን አላቆሙም።

በተለይም ደግሞ በንጉሡ ባለሟል በብላታ አድጎ ላይ «አድግ / በግእዝ አህያ ማለት ነው /» እያሉ በሚሰነዝሩት ትችት በተደጋጋሚ ተከሰው ዐጼ ቴዎድሮስ ዘንድ ቀርበዋል። በመጨረሻ ቴዎድሮስ ክስ ሲሰለቻቸው ምላስ ቀርቶ ታገሉና ተሸናነፉ ብለው ፈረዱ። በዚህም ትግል ምሁሩ አለቃ ተሸነፉ። ንጉሡም እንግዲህ ምን ይበጅህ? ሲሉ ጠየቋቸው አለቃም «ድሮስ ትግል የአህያ ሥራ አይደል» ብለው በመመለሣቸው ከአካባቢያቸው ለማራቅ ሲሉ ንጉሡ ገብረ ሐናን ለትግራይ ጨለቆት ሥላሴ አለቃ አድርገው በመሾም ወደ ትግራይ ላኳቸው። ወደካቶሊክነት የተቀየረውና ከአንቷን ዳባዲ ጋር በዐጼ ቴዎድሮስ ዘመን ስለሆነው ሁሉ ደብዳቤ ይለዋወጥ የነበረው የዋድላው ሰው ደብተራ አሰጋኽኝ ጥር 1858 ዓ.ም. ለአንቷን ዳባዲ በጻፈው ደብዳቤ እንዲህ በማለት ይህን ሁኔታ ገልጦት ነበር «አለቃ ገብረ ሐናን ንጉሥ መቱዋቸው። ወደ ትግሬ ወደ ላስታ ተሰደዱ። እጅግ ተዋረዱ እኔም በዋድላ አገኘኋቸው ወደ ቆራጣም ሄዱ» ሲል ጽፏል።

ደስታ እንዳለ ሁሉ መከራም ያለ ስለሆነ ሁለቱንም በጸጋ መቀበል የሰው ልጅ ሁሉ ግዴታ ነው። ካህናት በአጼ ቴዎድሮስ ላይ ባመጹ ጊዜ በአድማው ካሉበት ካህናት መካከል አንዱ ገብረ ሐና መሆናቸው ስለታወቀ ዐጼ ቴዎድሮስ በአለቃ ገብረ ሐና ላይ አምርረው ሊቀጧቸው ዛቱ። አለቃም ሸሽተው ጣና ሐይቅ ሬማ መድኃኔዓለም ገዳም ገቡ። በዚያም ባሕታዊ ጸዐዳ ገብረ ሥላሴ የተባሉ የአቋቋም ሊቅ አገኙ። ሁለቱም ተወያይተው በጎንደር አቋቋም ስልት የመቋሚያውን የአካል እንቅስቃሴ ጨምረው ዝማሜውን አዘጋጁት (በኋላ ተክሌ አቋቋም እየተባለ የሚታወቀው ነው)። ባህታዊ ጸዐዳ «ከእንግዲህ እኔ ወደ ዓለም አልመለስም፤ አንተ ይህንን ስልት አስተምር» ብለው አለቃ ገብረሐናን አደራ አሏቸው። ከዐጼ ቴዎድሮስ ሞት በዃላ በ1864 ዓ.ም. ዐጼ ዮሐንስ ሲነግሡ ከገዳም ወጥተው ወደ ትግራይ አቀኑ። በመቀጠልም በቴዎድሮስ ቤተመንግሥት ሳሉ የሚያውቋቸው ምኒልክ በሸዋ መንገሣቸውን ተከትለው ሸዋ መጡ።

ዐጼ ምኒልክ በዐጼ ቴዎድሮስ ቤተመንግሥት ሳሉ አለቃ ገብረ ሐናን ስለሚያውቋቸው በደቡብ ጎንደር የሚገኘውን የአቡነ ሐራን ገዳም ሾሟቸው። በዚያም ጊዜ በአካባቢው ከባድ ርሃብ በመከሠቱ አለቃ ከገዳሙ ብር አንድ ሺ አውጥተው ለገበሬዎች አከፋፈሏቸው። በዚህም ተግባራቸው ተከስሰው ወደ አዲስ አበባ መጡ። የፍርድ ሚኒስቴር የነበሩት አፈ ንጉሥ ነሲቡ ስሕተት ነው ብለው ፈርደውባቸው ነበር። ነገር ግን ጉዳዩ በምኒልክ ዘንድ ስለተሰማ ወደ ዙፋኑ ችሎት ተሻገረ። ዐጼ ምኒልክም ይህ ተግባር ያሸልማል እንጂ አያስቀጣም ብለው በመፍረዳቸው አለቃ ነጻ ወጡ። ንጉሥ ምኒልክ አለቃን የእንጦጦ ራጉኤል አለቃ አድርገው ሾሟቸው። እርሳቸውም ትርጓሜ መጻሕፍትን ያስተምሩ ነበር። ጥቂት ጊዜ በአዲስ አበባ እንደ ተቀመጡ እንደገና ወደ ጎንደር ተመልሰው፤ ድንግልናቸውን አፍርሰው ወይዘሮ ማዘንጊያን አገቡና ተክሌ የተባለ አንድ ወንድ ልጅና በፍታ የተባለች ሴት ልጅ ወለዱ። አንዳንድ ሊቃውንት አለቃ ገብረ ሐና ሊቅ፤ መልከመልካምና የነገሥታቱ ወዳጅ በመሆናቸው በዚያ ዘመን የነበሩ ሴቶች ወዳጅነት ለማበጀት ይሻሙባቸው ነበር ይላሉ። አለቃ ድንግልናቸውን ያፈረሱት ሆን ብለው ሳይሆን እኔ አስፈርሰዋለሁ በሚል የወይዛዝርት ውድድር የተነሣ ነው ይባላል። የአለቃ መንፈሳዊ ሕይወት የተናጋው ከዚያ በዃላ ነው ይባላል። ተክሌ ለትምህርት ሲደርስ ከሌላው የቤተክርስቲያን ትምህርት ጋር እርሳቸው ከባሕታዊ ጸዐዳ ገብረ ሥላሴ ጋር ሆነው ያዘጋጁትን ዝማሜ አስተማሩት። አለቃ ገብረ ሐና ደርቡሽ ጎንደርን ሲወርር ልጃቸውን ወደ ወሎ ልከው እርሳቸው ጎጃም ውስጥ ዘጌ ገዳም ገቡ። በዃላም ዐጼ ምኒልክ ደርቡሽን ለመውጋት ወደ ፎገራ መምጣታቸውን ሲሰሙ፤ ከተደበቁበት ወጥተው ንጉሡን ተከትለው ወደ አዲስ አበባ ተመለሱ። ምኒልክም እንደገና የራጉኤል አለቃ አድርገው ሾሟቸው። ልጃቸው አለቃ ተክሌ ወሎ ንጉሥ ሚካኤል ዘንድ እያሉ የተንታ ሚካኤል በዓል ሲከበር ከአባታቸው የተማሩትን ዝማሜ በተመስጦ አቀረቡት። ንጉሥ ሚካኤልም በዚህ ተደንቀው በዚያው በተንታ እንዲያገለግሉ አደረጉ። የተክሌ ዝማሜ በይፋ የተጀመረው ያኔ ነው ይባላል። በዃላ ራስ ጉግሣ የአለቃ ተክሌን ዝና ሰምተው ንጉሥ ሚካኤልን በማስፈቀድ ወደ ደብረ ታቦር አምጥተው የኢየሱስ ቤተክርስቲያን ሾሟቸው። አለቃ በአዲስ አበባ እያሉ ከመኳንንቱ ከመሳፍንቱ ጋር ያላስማሟቸው ብዙ ነገሮች ነበሩ። የመጀመርያው ትንባሆ ይጠጣሉ ተብሎ የተነገረው ሐሜት አንድ ቀን በቅኔ ማኅሌት ፒፓቸው ወድቆ በመጋለጣቸው ነው። ከዚህም በተጨማሪ በአድዋ ጦርነት ታላቅ ጀብዱ ለፈጸሙት ለደጃዝማች ባልቻ ዐጼ ምኒልክ የሚወዷትን ጎራዴያቸውን ሲሸልሟቸው «ወይ ጎራዴ ወይ ጎራዴ ከቤቷ ገባች» በማለት በሽሙጥ በመናገራቸው ባልቻ እገላለሁ ብለው ተነሡ። ይህም አልበቃ ብሏቸው ከእቴጌ ጣይቱ ጋር በነገር ተኳረፉና መላ የቤተመንግሥቱ ሰው አደመባቸው። ዐጼ ምኒልክ አለቃን ምን ቢወዷቸው በተለይ ከደጃች ባልቻና እቴጌ ጣይቱ ጋር የፈጠሩትን ጠብ አልወደዱላቸውም። በዚህ ምክንያት አለቃ ገብረ ሐና ከአዲስ አበባ ለቅቀው እንዲወጡ ተወሰነባቸው። በጎንደርና በወሎ ጥቂት ጊዜ ከሰነበቱ በዃላ ልጃቸውን ገብረ ሐና ሞተ ብለህ ተናገር ብለው አዲስ አበባ ላኩት። አለቃ ተክሌ ይህንን መርዶ በቤተመንግሥቱ ሲያረዱ ምንም እንኳ ገብረ ሐና ከብዙዎቹ ጋር ቢኳረፉም ታላቅ ሐዘን ሆነ። ከተወሰኑ ቀናት በዃላ አለቃ ራሳቸው አዲስ አበባ ገቡና ጉድ አሰኙ። ምኒልክም አስጠርተው ሞቱ ከተባለው በዃላ ከየት መጡ ቢባሉ «በሰማይ ጣይቱ የለች፤ ምኒልክ የለ፤ ጠጅ የለ፤ ጮማ የለ፤ ባዶ ቤት ቢሆንብኝ ለጠባቂው ጉቦ ሰጥቼ መጣሁ።» ብለው ሁሉንም አሳቋቸው። ጣይቱም መኳንንቱም ይቅር አሏቸው። አለቃ ገብረ ሐና እድሜያቸው እየገፋ አደብም እየገዙ መጡ አዲስ አበባ ተቀምጠውም ትርጓሜ መጽሐፍት ማስተማር ቀጠሉ። ዐጼ ምኒልክ የአብያተ ክርስቲያናቱን የግብዝና መሬት ለመኳንንቱ በመስጠታቸው ካህናቱ ምንም ባለ ማግኘታቸው የተቆጡት አለቃ ገብረ ሐና ተቃውሟቸውን በቀልድ ለዐጼ ምኒልክ አቀረቡ። ይህም ከወይዛዝርቱና ከመኳንንቱ ጋር መልሶ አጋጫቸው። ከዚህ በዃላ አዲስ አበባ መቀመጥ ስላልቻሉ ለመጨረሻ ጊዜ ወደ ደብረ ታቦር ተመለሱ። ያኔ ልጃቸው አለቃ ተክሌ ደብረ ታቦር ኢየሱስን እልቅና ተሾመው ነበር። ለጥቂት ቀናት ደብረ ታቦር ከልጃቸው ጋር ሰንብተው ወደ ትውልድ ቦታቸው ናባጋ ጊዮርጊስ መጡ። በእድሜያቸው መጨረሻ ዝምተኛ ሆነው ነበር ቀድሞ በሠሩት ሥራ እየተጸጸቱ አንደበታቸውን ከነገር ዘርቅ ከለከሉ። ከጥሩ ምግብና ከጥሩ መጠጥ ተቆጠቡ። ቅዱሳን መጻሕፍትን ሰብስበው «መሳቂያና መሳለቂያ አደረግዃችሁ» እያሉ ይቅርታ ይጠይቁ ነበር ይባላል። በዚህ ሁኔታ ከሰነበቱ በዃላ በ84 ዓመታቸው የካቲት 1898 ዓ.ም. ዐረፉ። አለቃ ገብረ ሐና ብብዙ ሰዎች ዘንድ በቀልደኝነታቸው ይታወቁ እንጂ በቤተክርስቲያን ታሪክ ወደር ከማይገኝላቸው ሊቃውንት አንዱ ነበሩ። አለቃ ለማ ኃይሉ (የደራሲ መንግስቱ ለማ አባት) ሰለ አለቃ ገብረ ሃና ሊቅነት ሲናገሩ « የሞያ መጨረሻ እርሳቸው አይደሉም ወይ ? የሐዲስ መምህር ናቸው። የፍትሐ ነገስት መምህር ናቸው። መርሐ እውሩን፤ አቡሻሩን የሚያውቁ ባለሙያ ናቸው። ለዚህ ለዝማሜ እሚባለው ለመቋሚያ እገሌ ይመስለዋል አይባልም። ከገብረ ሐና ፊት የሚዘም የለም።» ብለዋል። ብላቴን ጌታ ኅሩይ ወልደ ሥላሴም «አለቃ ገብረ ሐና እጅግ የተማሩ የጎንደር ሊቅ ነበሩ። በዚህም በላይ ኃይለ ቃልና ጨዋታ ያውቁ ነበር» በማለት ይገልጿቸዋል። (ምንጭ (ዚና ሰኔ 1999)) ።በ1998 ዚና እንዳጻፈው ደግሞ አለቃ ገብረ ሃና የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ሊቅ ሲሆኑ አቋቋምና ዜማ ቅኔ ከእነ አግባቡ የሚያውቁ እንደነበሩ ታሪካቸው ያስረዳል። አለቃ ባልሳሳት የነበሩበት በአጼ ምንይልክ ዘመን ይመስለኛል። በቅርቡ የሳቸውንና የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ሊቃውንት ታሪክ የያዘ መጽሐፍ የታተመ ስለኆነ ስለሳቸውም ኆነ ስለሌሎች ባለ ታሪኮች ጥሩ ግንዛቤ ይኖረናል እላለሁ። አሳታሚው የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተክርስቲያን የሰንበት ትምህርት ቤቶች ማደራጃ መምርያ ሲኆን በቅርቡ በገበያ ላይ እንደ ሚውል ተስፋ አለኝ።